Ethiek & Zingeving
Kernvraag in de ethiek is ‘doen we het goede?’. Maar ethiek heeft ook te maken met zingeving: ‘Wat betekent een goed leven voor deze mens? Wat geeft zin in het leven?’. Deze vragen willen we ons binnen Zorggroep Elde Maasduinen (ZGEM) elke dag opnieuw afvragen zodat we daarvan kunnen leren en de zorg waar nodig verbeteren. Wat is van wezenlijk belang voor cliënten? Waar draait het voor hen écht om? Wat is waardevol in het leven? Aandacht voor ‘het goede’ is nodig om zorg te geven die aansluit bij wat cliënten nodig hebben voor zoveel mogelijk levensgeluk. Ethiek, zingeving en zorg gaan hand in hand. Het bieden van zorg omvat ook het begeleiden, ondersteunen en behandelen van cliënten.
In de langdurige zorg komen we tal van moeilijk vragen tegen: Is het goede zorg om deze mevrouw gemalen eten te geven in verband met haar slikproblemen? Mogen we meneer naar zijn kamer brengen bij onrustig gedrag? Moeten we nog meer dan we al doen aandringen op lichamelijke verzorging bij deze bewoner? Mogen we toestaan dat deze bewoners bij een medebewoner in bed kruipt (die dat oké vindt)?
We komen ook steeds vaker lastige vragen tegen, omdat er continu nieuwe ontwikkelingen en inzichten zijn. Mensen leven langer, hebben meerdere gezondheidsproblemen, wonen langer thuis en zijn meer aangewezen op zorg van familie. Ook hebben we te maken met de inzet van zorgtechnologie. Is het nu wel of niet goede zorg om een robot in te zetten in de zorg? Bij iedereen komen ooit ook vragen op rondom het levenseinde. Dat geldt zeker voor oudere mensen. Wil ik mijn leven verlengen of vind ik het goed zo (reanimatie, stoppen met behandeling, euthanasie)?
De commissie Ethiek helpt wikken en wegen
We hebben een commissie Ethiek die helpt om dat wat van wezenlijk belang is voor cliënten te belichten, te overdenken, wikken en wegen. Klik hier voor de poster die zij gemaakt hebben over de visie en werkwijze van de commissie binnen ZGEM.
Aandacht voor zingeving
Ethiek en zingeving zijn onherroepelijk met elkaar verbonden. Iedereen stelt zichzelf op een bepaald moment in het leven de vraag wat de zin ervan is. Vooral bij ingrijpende gebeurtenissen bijvoorbeeld, als het leven een andere wending krijgt. Denk aan verlieservaringen die samenhangen met ouder worden of verhuizen naar een verpleeghuis. Het verlies van dierbare kan ervoor zorgen dat iemand zich eenzaam voelt.
Soms heeft iemand hulp nodig om het leven weer op te pakken en zin terug te vinden in het bestaan. Zin om ‘s morgens aan de dag te beginnen en een mooie invulling te geven aan deze dag. Maar het is ook belangrijk om zich gezien en gehoord te voelen. Zingeving is een belangrijk thema binnen ZGEM.
Geestelijke zorg
Binnen ZGEM werken geestelijk verzorgers. Onze geestelijk verzorgers zijn gespecialiseerd in begeleiding en ondersteuning bij het omgaan met levens- en zingevingsvragen, maar ook bij ethische- en morele vragen. Bij ingrijpende gebeurtenissen, maar ook bij minder ingrijpende voorvallen, komen dit soort vragen op. Dan kan het helpen om daarover met iemand te praten.
De geestelijk verzorgers willen graag aansluiten bij de levensbeschouwelijke en culturele achtergrond van mensen, alsook bij hun persoonlijke levensverhaal en kijk op het leven. Zij helpen mensen om eigen antwoorden te vinden op de levensvragen die zij zelf stellen. Een mooi voorbeeld van aandacht voor culturele achtergrond is onze locatie Het Wereldhuis. Hier wonen mensen met heel verschillende culturele en religieuze achtergronden samen, wat terug te zien is in de aankleding, sfeer, maaltijden en het vieren van verschillende geloofs- en feestdagen. Maar ook op andere locaties hebben we aandacht voor de culturele achtergrond van mensen, ook de Brabantse.
Ontwikkelingen
- Sinds begin 2022 is geestelijke zorg voor de gehele organisatie beschikbaar.
- Laagdrempelige vormen van reflectie zijn verkend. Wat is bruikbaar in de praktijk?
- Ambassadeurschap van de leden van de commissie Ethiek is versterkt. Hoe kunnen we zelf morele vragen signaleren? Hoe kunnen we zelf morele gesprekken stimuleren? Hoe kunnen we zelf morele gesprekken voeren?
- Vanuit de commissie Ethiek is meegedacht en samengewerkt met de Commissies Onderzoek, Leven in vrijheid, Levensgeluk, Palliatieve zorg en het Team innovatie vanuit ethisch perspectief.
- ‘Ethiek in de zorg’ is onder de aandacht gebracht, onder andere met een blog over het al dan niet informeren van contactpersonen over het overlijden van een bewoner en het houden van een workshop Moreel beraad.
- In 2022 is het belang van moreel beraad onder de aandacht gebracht en zijn zes gespreksleiders opgeleid in een methode voor moreel beraad. Zij kunnen deze gesprekken nu begeleiden. In 2023 blijven we morele reflectie stimuleren, zodat dit een vanzelfsprekend onderdeel wordt van de praktijk. Klik hier voor meer informatie over moreel beraad.
- Ook willen we in 2023 stimuleren dat we (nog meer) gaan nadenken over de ethische kant van de beroepsuitoefening: welke waarden en deugden hangen samen met het goed uitoefenen van ons vak?