Samenzorg schroom

Door: Hanneke van der Meide, projectmanager innovatie bij Zorggroep Elde Maasduinen

Mensen verhuizen naar het verpleeghuis als het thuis niet meer gaat. Maar dat betekent niet dat het sociale netwerk dat thuis gewend was zorg te geven, dat na een verandering van woonomgeving niet meer kan of wil doen. Toch zien we in de praktijk dat het sociale netwerk veelal teruggaat in activiteiten zodra hun naaste verhuist naar het verpleeghuis. Daarnaast zien we dat (zorg)medewerkers vaak de neiging hebben om taken over te nemen. Vanuit de overtuiging dat je een vraagstuk pas leert kennen door er mee aan de slag te gaan, zijn we binnen ZGEM aan het experimenteren met samenzorg. Samenzorg verwijst naar een situatie waarin we de zorg samen vormgeven met de cliënt, de naaste en onze medewerkers.  

Thuisgevoel 

Onder zorg verstaan we alles wat ervoor nodig is om onze bewoners thuis te laten voelen en dat is meer dan enkel medische en verzorgende handelingen. De nabijheid van vertrouwde personen is essentieel om ons ergens thuis te doen voelen, dat is voor bewoners niet anders. Wat we minder scherp voor ogen hebben, is dat het voor naasten ook belangrijk is om zich thuis te voelen in het verpleeghuis. Dit is zelfs een voorwaarde voor samenzorg. Het verpleeghuis is een nieuwe wereld voor veel mensen, het is onbekend en de manier waarop het systeem is opgetuigd, maakt onzeker over wat er wel en niet kan.  

Onzekerheid en bereidheid 

In ons eerste samenzorgexperiment zijn we allereerst in gesprek gegaan met het sociale netwerk over welke rol zij zouden willen hebben op de woongroep. Hieruit blijkt dat veel naasten bereid zijn om iets te doen, maar dat er sprake is van twijfel en onzekerheid over wat ze kunnen en vooral wat ze mogen doen met een afwachtende houding tot gevolg. Iemand gaf zelfs aan dat ze verwacht vaker langs te komen als ze het team zou kunnen ondersteunen bij een activiteit of van betekenis kon zijn voor meerdere bewoners. Nu zijn de bezoeken soms beperkt omdat het lastig is om nog echt contact te krijgen of een gesprek te voeren met iemand met dementie.  

Van ontzorgen naar samenzorgen 

Die aarzeling of schroom is er trouwens ook aan de kant van onze medewerkers, misschien nog wel sterker. We zijn geneigd om vanuit ons zorghart en vanuit de beste bedoelingen zoveel mogelijk het sociale netwerk te ontzorgen. Immers, naasten zijn vaak overbelast, ze wonen ver weg of hebben het al zo druk. Bovendien bestaan er veel twijfels over wat naasten, die geen zorgdiploma hebben, mogen doen. Wat als er iets misgaat?  

Vanuit team innovatie is het motto ‘denk groot, begin klein’, laten we dat hier ook doen. Willen we samenzorg in de praktijk brengen dan is de eerste stap om onze eigen schroom los te laten. Ga het gesprek eens aan over wat een naaste zou willen doen in het verpleeghuis. Ik heb er alle vertrouwen in dat dit zal leiden tot mooie voorbeelden waarin we samen een thuisgevoel creëren voor de bewoners én het sociale netwerk.