Samenwerken vanuit vertrouwen

Door: Miranda de Vries (bestuurder ZGEM) en Hanneke van der Meide (Programmamanager Samen doen)

Wanneer mantelzorgers ook ondersteuning en zorg bieden aan andere bewoners dan hun naaste, zijn ze in die situatie geen mantelzorger meer maar vrijwilliger. Hoe zit het dan met verantwoordelijkheid en aansprakelijkheid? Deze vraag wordt bijna altijd als eerste gesteld als we met zorgteams in gesprek gaan over hoe we meer kunnen gaan samenwerken met het sociale netwerk.

Verschillende perspectieven
We zijn als zorgorganisaties al snel geneigd om bovenstaande vraag vooral vanuit het juridische en wettelijke perspectief te bekijken. De focus ligt dan op wat wel en niet mag en op het zoveel mogelijk beheersen van risico’s. Dat is belangrijk, maar zeker niet het enige perspectief van waaruit je naar deze kwestie kunt kijken. Onlangs gingen we binnen ZGEM in gesprek over de morele vraag die aan dit vraagstuk ten grondslag ligt vanuit een waardenperspectief. Een waarde is iets waar je naar streeft en wat voor iemand van wezenlijk belang is. We stelden vast dat naasten, bewoners, medewerkers en de organisatie de belangrijkste betrokkenen zijn bij deze morele vraag en we verplaatsten ons in groepjes in het perspectief van één van de betrokkenen.

Vertrouwen als kernwaarde
We kwamen met elkaar tot de conclusie dat we vertrouwen zien als kernwaarde. Vertrouwen in de goede bedoelingen van de mantelzorger en vertrouwen in de professionele autonomie van de medewerker. Als organisatie willen we uitstralen naar iedereen die betrokken is bij de zorg en ondersteuning van de bewoner, dat er vertrouwen is in hén. Het spontaan kunnen samenwerken en dit zo laagdrempelig mogelijk houden, ook in termen van regeldruk vinden we belangrijk en zien we als voorwaarde om van de verandering naar samen doen een succes te maken.

Accepteren van het grijze gebied
Verandering vraagt soms om het loslaten van wat we gewend zijn en het accepteren van het grijze gebied waar we ons in bevinden. Hierbij hebben we ook aandacht voor de randvoorwaarden die dit vraagt. We beschermen naasten wanneer er onverhoopt toch iets gebeurt met een bewoner. We zorgen dat er oog is voor veiligheid van bewoners en dat medewerkers prettig kunnen samenwerken met naasten. En natuurlijk vinden we het fijn als mantelzorgers zich willen registreren als vrijwilliger maar iets mogen voelt anders dan iets moeten.